Evropljani testiraju Trumpovu politiku prema Ukrajini i razvijaju vlastite planove

Jučer su evropske sile još jednom poručile američkom predsjedniku Donaldu Trumpu da na pitanju Ukrajine nisu spremne činiti ustupke prema Rusiji i Vladimiru Putinu, tražeći poštovanje od svog saveznika s druge strane Atlantika.

Foto: Prošlomjesečni samit u Bijeloj kući

Od povratka Donalda Trumpa u Bijelu kuću odnosi Sjedinjenih Američkih Država i evropskih saveznika su unutar vrtloga koji ih od trenutka do trenutka približava i udaljava, ali još uvijek zadržava na istoj putanji.

Odnos prema Ukrajini i Rusiji možda je najbolji dokaz tome, jer je u ovoj godini Evropa prešla put od potpune lojalnosti Washingtonu do odbijanja da promijeni politiku prema istoku Evrope. To pokazuje i pristanak saveznika iz NATO-a da se naoružaju za rekordne novčane iznose, a od čega će najveću korist imati američke kompanije.

Ali kada je u pitanju Ukrajina i Rusija, Evropljani su oprezniji. Sada žele potkopati Trumpova nastojanja da se udovolji ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu na račun Ukrajine. Čitava igra čini se kao kopija politike bivše njemačke kancelarke Angele Merkel, koja je u raznim prilikama sprječavala NATO i Evropsku uniju da se odlučno suprotstave Putinu. Pet godina nakon odlaska Merkel iz vrha njemačke politike uloge su zamijenjene, pa sada Berlin i evropski saveznici žele da se Putin i Rusija kazne.

Evropa protiv Rusije i Trumpa

Jučerašnji potezi evropskih sila pokazuju da neke od njih nemaju razumijevanje za Trumpovu politiku prema Rusiji. Dok se čeka nastavak samita s Aljaske, na kome bi Trump i Putin mogli sklopiti dogovor na štetu Kijeva, neke evropske sile unaprijed miniraju teren.

U slučaju postignutog sporazuma o miru u Ukrajini, brojne države su spremne da pošalju vojsku u tu državu u sklopu mirovnih snaga. „Kao oblik jačanja mira, 26 zemalja obavezalo se rasporediti trupe u Ukrajini, gdje će biti prisutne na kopnu, moru ili u zraku“, rekao je francuski predsjednik Emmanuel Macron u Parizu u prisustvu ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog.

Macron nije rekao koje su to države spremne poslati trupe u Ukrajinu, ali od ranije je poznato da su među njima Ujedinjeno Kraljevstvo i Francuska, koje su, uz rivalsku Rusiju, jedine evropske nuklearne sile. Uz njih su i druge države koje čine takozvanu „koaliciju voljnih“, a što je grupa država koja se obavezala pomagati Ukrajinu da se odbrani od ruske agresije.

Čini se da je Trumpu zasmetao i sam samit ove koalicije. On je u video pozivu s predstavnicima ovih država pozvao Evropljane da prestanu kupovati rusku naftu, jer u suprotnom finansiraju ruski rat u Ukrajini, da bi ih zatim pozvao da izvrše ekonomski pritisak na Kinu. Trump je tako iskoristio priliku da istovremeno vrši pritisak na Brisel, Moskvu i Peking, očekujući da će neko od njih pristati da slijedi njegove planove.

Stav Rusije na mogućnost raspoređivanja međunarodnih snaga u Ukrajini od ranije je poznat – Moskva to ne želi, istovremeno tražeći da se ukrajinska vojska razoruža.

Patuljak koji želi da odlučuje

Ali, Putinove stavove malo ko na Zapadu je spreman da čuje, osim Trumpove administracije. Jedan od onih koji zagovaraju pravo Ukrajine i Zapada da odluče kuda će i kako rasporediti svoje trupe je i generalni sekretar NATO-a Mark Rutte. „Zašto nas zanima šta Rusija misli o trupama u Ukrajini? To je suverena zemlja“, rekao je Rutte na konferenciji u Pragu prije pridruživanja samitu „koalicije voljnih“ video vezom. „Mislim da stvarno moramo prestati Putina prikazivati kao vrlo moćnog“, dodao je.

Ovakav stav evropskih sila, koje odavno mnogi nazivaju patuljcima na svjetskoj pozornici, direktno potkopava američko-ruske pretpostavke za mir u Ukrajini. Naime, Putin ne želi prisustvo stranih trupa u Ukrajini i ne želi da ukrajinska vojska bude jaka. Istovremeno, Trump pravda uskraćivanje članstva Ukrajine u NATO-u namjerom da se Rusiju dalje ne provocira.

Međutim, Evropljani su konačno izvukli pouke o ruskoj politici u posljednjih dvadesetak godina. Jedini način da se odupre Rusiji jeste sila koja se može upotrijebiti. Jučer je predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen govorila upravo o tome. „Moramo Ukrajinu pretvoriti u čeličnog dikobraza, neprobavljivog za sadašnje i buduće agresore. To znači stalne oružane snage koje su snažne, dobro opremljene i moderne“, rekla je u videu koji je podijelila na društvenoj mreži X.

Suštinski, uz slanje stranih trupa u Ukrajinu, o čemu je govorio Macron, ovo je potkopavanje mogućeg rusko-američkog sporazuma na račun Kijeva. Želja Trumpa da pod svoju kontrolu stavi Brisel i namjera Putina da s Washingtonom pregovara bez učešća evropskih sila, tako bi mogle pasti u vodu. Evropljani su pokazali da su spremni slijediti Trumpa na brojnim pitanjima, čak na svoju štetu, ali da se njihov stav u nekim pitanjima ne smije zanemariti.

Von der Leyen je, također bez navođenja imena, rekla da su brojne države spremne poslati vojsku u Ukrajinu, ističući da su prva i najjača linija za mir u toj državi snažne ukrajinske oružane snage.

Ovo dolazi u vremenu kada se očekuje sastanak Trumpa i Putina i dok Kina na drugoj strani Evroazije ojačava blok država koje se suprotstavljaju Zapadu po raznim osnovama. To je poruka Trumpu da bez pomoći Evrope neće biti u stanju da provede ono što je zamislio.

Evropskim liderima je jasno da bi dogovor Trumpa i Putina, suštinski na račun Ukrajine i evropske sigurnosti, mogao s političke scene zbrisati čitavu generaciju evropskih političara i diplomata.

Da bi plan uspio, potrebno je da se vojno i ekonomski ojača Ukrajina. Trump je davno pristao da se Evropljani svojim novcem pobrinu za to, dok on Sjedinjene Države želi van ukrajinskog rata, u namjeri da se posveti Kini i Pacifiku. U drugom dijelu svoga plana Evropljani žele da ih Trump dovede za pregovarački stol s Rusijom, da Sjedinjene Države pritisnu Moskvu te da Washington pokaže više poštovanja prema svojim evropskim saveznicima.

Članak je ranije objavljen na portalu nap.ba.

---